Νίκος Δένδιας: O νέος ηγέτης πρέπει να έχει χαρακτηριστικά coach...

ΤΟ ΓΡΑΦΕΙΟ ΤΟΥ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΕΝΑ ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΓΡΑΦΕΙΟ, ΕΙΝΑΙ ΕΝΑ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟ ΓΡΑΦΕΙΟ. ΟΙ ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ ΤΟΥ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΣΑ ΝΑ ΕΧΟΥΝ ΒΓΕΙ ΑΠΟ ΜΙΑ ΙΔΙΑ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΜΕ ΤΙΣ ΚΟΙΝΕΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΕΣ ΚΑΙ ΤΟΝ ΛΕΚΤΙΚΟ ΚΩΔΙΚΑ ΠΟΥ ΘΥΜΙΖΕΙ ΠΑΠΑΓΑΛΟΥΣ. Η ΑΙΣΘΗΤΙΚΗ ΤΟΥ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΚΟΙΝΗ Η ΑΠΛΟΪΚΗ ΣΕ ΤΙΠΟΤΑ. Ο ΝΙΚΟΣ ΔΕΝΔΙΑΣ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΕΝΑΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΑΣ ΠΟΛΙΤΙΚΟΣ. ΟΠΩΣ ΔΗΛΩΝΕΙ Ο ΙΔΙΟΣ ΕΙΝΑΙ ΕΝΑΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΑΣ ΔΙΚΗΓΟΡΟΣ ΕΣ ΑΕΙ ΕΡΩΤΕΥΜΕΝΟΣ ΜΕ ΤΑ ΝΟΜΙΚΑ, ΤΗΝ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ ΚΑΙ ΤΑ ΚΟΙΝΑ. ΕΝΑΣ ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΜΕ ΠΑΡΑΣΤΗΜΑ ΣΤΗΝ ΚΥΡΙΟΛΕΞΙΑ ΚΑΙ ΤΗ ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΤΟΥ. ΜΕ ΧΙΟΥΜΟΡ ΠΗΓΑΙΟ, ΛΑΤΡΗΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ -ΠΟΥ ΤΙΜΑ ΜΕ ΤΟ ΠΩΣ ΤΑ ΧΕΙΡΙΖΕΤΑΙ ΚΑΙ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΓΙΑ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΤΗΣ ΟΠΟΙΑΣ ΕΙΝΑΙ ΑΙΣΙΟΔΟΞΟΣ- ΕΥΓΕΝΗΣ ΚΑΙ ΦΙΛΟΞΕΝΟΣ ΤΡΑΒΑ ΤΗΝ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΥΛΑΙΑ ΑΠΟΓΥΜΝΩΝΟΝΤΑΣ ΤΟ ΘΕΑΤΡΟ ΤΩΝ ΚΑΚΩΣ ΚΕΙΜΕΝΩΝ ΣΤΗ ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ, ΜΙΛΑ ΡΕΑΛΙΣΤΙΚΑ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΠΡΟΣΕΧΕΙΣ «ΓΟΛΓΟΘΑΔΕΣ» ΚΑΙ ΙΧΝΟΓΡΑΦΕΙ ΧΩΡΙΣ ΤΗΝ ΠΑΡΑΜΙΚΡΗ ΑΜΕΤΡΟΕΠΕΙΑ ΤΟ ΠΡΟΦΙΛ ΤΟΥ ΙΔΑΝΙΚΟΥ ΗΓΕΤΗ ΓΙΑ ΤΗ ΧΩΡΑ ΚΑΙ ΑΝΑΓΝΩΡΙΖΕΙ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΑΙΧΜΗΡΕΣ ΓΩΝΙΕΣ ΤΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΕΔΩ ΚΑΙ ΧΡΟΝΙΑ.ΓΕΛΑΕΙ ΣΥΧΝΑ, ΕΙΝΑΙ ΓΕΝΝΑΙΟΔΩΡΟΣ, ΜΑΘΑΙΝΕΙ ΓΑΛΛΙΚΑ ΚΑΙ ΑΝ ΟΛΟΓΟΫΠΝΟΣ ΕΚΠΕΜΠΕΙ ΜΙΑ ΗΡΕΜΙΑ.

‘‘το φαινόμενο Τραμπ είναι αυτό που με προβληματίζει, όχι ο ίδιος’’

Μια σειρά από διαπιστώσεις που οδηγούν στην πίσω σκέψη πως οι πολιτικοί μπορεί να είναι κι εξαιρετικά ενδιαφέροντες άνθρωποι όταν προτιμούν να μη συστήνονται με την ιδιότητά τους αυτή. Ίσως και να είναι πολλοί εκείνοι που συλλήβδην διαγράφουν οποιονδήποτε φέρει πολιτικό γνώρισμα, ωστόσο αν μάθαμε κάτι τα τελευταία χρόνια είναι πως το να είναι κανείς πολιτικός είναι μια βεντάλια χαρακτηριστικών, που ενίοτε δεν περιλαμβάνει ούτε τα αυτονόητα κι ανήκει σε μια χαοτική γενικότητα. Ο άνθρωπος Νίκος Δένδιας, σε μια μποέμ και επί της ουσίας συζήτηση μίλησε για τα σκισμένα Μνημόνια, τη ΝΔ, τα θεσμικά προβλήματα της χώρας, το σχέδιο δράσης, τον Κυριάκο, τον Ομπάμα, τον Σόϊμπλε και το εθνικό φιλότιμο. Με χορτάτο το μέσα του από ανατροφή και κούνια κι όχι γιατί υπουργοποιήθηκε τετράκις, γνωρίζει πολύ καλά πως η κοινωνία –κάθε κοινωνία- πολλές φορές από αυτοσυντήρηση κλείνει τα αυτιά της ή σιωπά, όμως όντας ο πιο προτιμητέος σε σταυρούς στην πολυποίκιλη Β ́ Αθηνών μπορεί να καταλαβαίνει και πείθει γι’ αυτό. Σημειωτέον, είναι Κερκυραίος…Η συζήτηση ξεκινά από ένα ευπώλητο και σοφό βιβλίο: Why nations fail. Γιατί τα έθνη αποτυγχάνουν, εκεί παραβολικά, χρησιμοποιώντας μια σειρά από τα case studies του βιβλίου αυτού καταλήγουμε στην επιχειρηματολόγηση πως η κρίση στη χώρα μας είναι θεσμική με μια εκ των εκδηλώσεων αυτής της κρίσης να είναι τα τεράστια οικονομικά προβλήματα…

Φωτογραφίες: Τάκης Διαμαντόπουλος
Grooming: Κερασία Κούη

Για το Νίκο Δένδια η ενασχόληση με τα κοινά και το δημόσιο βίο είναι μέρος του αξιακού συστήματος. Ο ίδιος αυτοδημιούργητος, με έναν πατέρα πολύ ευαισθητοποιημένο με τα κοινά και παιδικές μνήμες όπου η ελευθερία της έκφρασης δεν ήταν αυτονόητη καλλιέργησε πολιτική σκέψη από νωρίς: «θυμάμαι εποχές που δε μπορούσες να πεις τη γνώμη σου ελεύθερα στο δρόμο. Επί Χούντας ο πατέρας μου άκουγε BBC στο ραδιόφωνο χαμηλόφωνα μην και τον ακούσει ο γείτονας. Αυτά έχουν χαράξει μνήμες και έχουν διαμορφώσει τις αξίες μου. Δεν είναι θέμα ματαιοδοξίας να εκφράσεις πολιτικό λόγο. Είναι καθήκον. Πολλά νέα παιδιά σήμερα είναι πολύ λογικό απέχουν από αυτό, διότι δεν έχουν στερηθεί ελευθερίες κι έτσι έχουν χαμηλά αντανακλαστικά για την προάσπιση της Δημοκρατίας. Όμως, σε αυτή τη χώρα ο πολιτικός λόγος είναι μέρος της ψυχοσύνθεσής μας. Δε θεωρώ τον εαυτό μου επαγγελματία πολιτικό. Με θεωρώ επαγγελματία δικηγόρο και μάλιστα πολύ τυχερό γιατί αγαπώ αυτό που κάνω. Η ενασχόληση με τα κοινά ήταν μέρος της κουλτούρας μου από τα φοιτητικά χρόνια. Πιστεύω όμως ότι αυτή η χώρα έχει πολλούς και εξαιρετικά ικανούς ανθρώπους, οι οποίοι αν μπουν στην πολιτική δράση, η κατάσταση στη χώρα θα αλλάξει αμέσως. Κατανοώ πως στους νέους η πολιτική σκηνή είναι αποκρουστική. Όμως, πολιτική δράση δεν αναλαμβάνουμε για την πολιτική καθαυτή, αλλά για την ίδια την ύπαρξη μιας χώρας. Το μεγαλύτερό μας θέμα σε αυτή τη χώρα είναι υπαρξιακό καταρχάς. Δεν είναι δεδομένο πως θα υπάρχουμε τα επόμενα 100, 200 χρόνια. Έχουμε έναν ισχυρό γείτονα που συνεχώς ισχυροποιείται και μας απειλεί. Ανάλογες επιδιώξεις έχει επιδείξει η FYROM, η Αλβανία, στο όχι μακρινό παρελθόν είχε επιδείξει και η Βουλγαρία. Είμαστε ένα έθνος σε αμφισβήτηση. Δεν είναι δυνατόν να μη διατυπώνει κάποιος άποψη για την ύπαρξή του. Παραδοσιακά ο Έλληνας νοιάζεται, καμιά φορά και με λάθος τρόπο, αλλά νοιάζεται. Ο πατριωτισμός σήμερα έχει αποκτήσει και μια άλλη μορφή, όμως είναι αναγκαίο να ξέρει ο Έλληνας γιατί είναι Έλληνας, γιατί είναι η Ελλάδα μια χώρα που αξίζει να έχει μέλλον, που έχει τόσες θετικές και ποιοτικές πλευρές, ομορφιές και προοπτικές. Πιστεύω στο ελληνικό στοιχείο και αγαπάω αυτή τη χώρα. Δε βρίσκω γιατί είναι καλύτερο να είναι κανείς Νορβηγός πχ… Μαγικά σαφώς και δεν γίνονται. Γίνεται όμως να βγούμε από την κρίση και τη θεσμική και την οικονομική, όχι γιατί άλλες χώρες το κατάφεραν αλλά γιατί και εμείς φτάσαμε στην έξοδο και οπισθοδρομήσαμε. Θυμίζω πως από αυτά που πρότεινε το φθινόπωρο του ’09 ο Καραμανλής για πάγωμα μισθών και συντάξεων, φτάσαμε το ’14 «να σκίζουμε τα Μνημόνια». Πάντα όμως διορθώνονται στη ζωή οι καταστάσεις, αρκεί να επικρατεί η λογική, που δεν επικρατεί συχνά πια είναι αλήθεια… Επιλέγω να είμαι αισιόδοξος, όχι μόνο ψυχοθεραπευτικά, αλλά και διαπιστωτικά. Οι πολίτες έχουν εξαντληθεί, έχουν δακρύσει. Δεν μπορείς πια να απευθύνεσαι στην τσέπη. Πρέπει να απευθυνθείς στον χαρακτήρα. Υπάρχει το ελληνικό φιλότιμο κι εκεί μπορείς βασισθείς για να σε ακούσει ο Έλληνας πια. Πρέπει να δούμε όλοι μεσομακροπρόθεσμα πως θα εξασφαλίσουμε αφενός την ύπαρξη μας ως έθνος και αφετέρου πως θα βελτιωθεί η ζωή των παιδιών μας. Μπορούμε να κρατήσουμε τα θετικά από το ελληνικό αξιακό μας dna και να παράξουμε αποτέλεσμα. Ιστορικά έχει γίνει κι έχει ξαναγίνει…»

Η συζήτηση περνά στο θέμα των εκλογών. Είναι μια περίοδος όπου το «πάμε για εκλογές» είναι πιο συχνά ειπωμένο από το τηλεοπτικό «πάμε Πλατεία» των 90s… «Οι εκλογές κοστίζουν ποικιλοτρόπως κι αυτό είναι γεγονός αναμφισβήτητο. Η παρούσα κατάσταση βέβαια είναι κάθε μέρα και μεγαλύτερη ζημία. Καλύτερα, λοιπόν, ένα ακόμη κοστοβόρο εγχείρημα από το κάθομαι και χάνω ευκαιρίες για τη χώρα κάθε μέρα. Η ΝΔ είναι αρκετά έτοιμη. Λένε βέβαια πως κανένα σχέδιο μάχης, όσο ολοκληρωμένο κι αν είναι, δεν είναι έτοιμο για την 1η σφαίρα που θα δεχτεί. Ο πόλεμος όμως δεν κρίνεται από την 1η σφαίρα. Η ΝΔ είναι κοντά στα 40 της, αν κανείς ενώσει και τις κουκκίδες του ιστορικού παρελθόντος της, είναι λίγο μεγαλύτερη. Είναι στην ηλικία, που χρειάζεται ένα καλό λίφτινγκ, είχε και τις γκρίζες στιγμές της αλλά και τις πολύ φωτεινές στιγμές της. Τώρα είναι σε μια πολύ καλή φάση. Σε σύγκριση δε με την Κυβέρνηση είμαστε έτη φωτός μπροστά. Έχουμε σχέδιο λύσεων και μάλιστα κοστολογημένο για τα βασικά ζητήματα που αντιμετωπίζει η χώρα αυτή τη στιγμή, κοστολογημένο και εφαρμόσιμο από την επόμενη μέρα. Αντιλαμβανόμαστε το κλίμα, που επικρατεί αυτήν την εποχή και πόσο κουρασμένοι είναι οι πολίτες. Πρακτικά, υπάρχει ένα παράδοξο για τον νικητή των ερχόμενων εκλογών, γιατί είναι αυτός που θέλει και πρέπει «να βγάλει το φίδι από την τρύπα». Αυτόν που οι πολίτες επιλέγουν την Κυριακή, τη Δευτέρα τον κοιτάζουν με δυσπιστία, στην καλύτερη των περιπτώσεων.

Ο Έλληνας έχει περάσει πολλά. Ο νέος ηγέτης χρειάζεται να τον αγκαλιάσει, να τον πονέσει, να του αναγνωρίσει τις θυσίες, που έχει κάνει και μετά να ενεργοποιήσει το εθνικό φιλότιμο και το όραμά του για ένα μέλλον, που να αξίζει σε εκείνον και τα παιδιά του. Ο νέος ηγέτης αυτής της χώρας πρέπει να είναι ο coach των πολιτών, πρέπει να έχει περισσότερο μητρικές ποιότητες εμψύχωσης. Δε σηκώνει άλλη φωνή. Όπως μια μάνα, μια γυναίκα ξέρει να βγάζει από τα παιδιά της τον καλύτερο εαυτό τους και παράλληλα μπορεί να τους παρέχει ασφάλεια και σταθερότητα. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης, διαθέτει αυτό το προφίλ coach, είναι έμπειρος, είναι πολύ διαβασμένος και είναι νέος άνθρωπος. Μπορεί να στάθηκαν πολλοί στο rebranding του εαυτού του, ως απλά Κυριάκος με το μικρό του όνομα, αλλά επιτρέψτε μου να θεωρώ πως το όνομα Μητσοτάκης έχει πολλά θετικά. Ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης είναι πολύ αξιόλογος πολιτικός και αν τον είχαμε ακούσει όταν ήταν πρωθυπουργός, αυτή τη στιγμή η χώρα δε θα ήταν σε αυτήν την αγωνία. Αν και νομικός, ξέρει πολύ καλά οικονομικά, πάντα πίστευε σε νοικοκυρεμένα οικονομικά και πάντα ανησυχούσε για τα δημόσια ελλείμματα. Για να μη μακρηγορώ, θεωρώ πως ακόμη και στην πιο κακή, στην πιο δύσκολη συνθήκη, αν θες να δουλέψεις και να βρεις λύση, βρίσκεις. Κατ’ αρχάς, η εικόνα της Ελλάδας στο εξωτερικό μπορεί να αλλάξει άρδην. Είναι η εικόνα, που χρεώθηκε μια χώρα κι ένας λαός διότι κάποιοι επιχείρησαν να πουλήσουν ύφος κι ειρωνεία. Ακόμη κι ο Σόιμπλε μπορεί να έρθει σε συνεννόηση αν απέναντι του έχει ανθρώπους που δεν του φέρονται σα να είναι ηλίθιος. Όταν ξεκινώντας, επιχειρείς να φτιάξεις κλίμα εμπάθειας, πώς να περιμένεις το αποτέλεσμα να είναι συμφωνία; Σε μας δε διανοήθηκε ποτέ να θέσει θέμα για το Υπερταμείο, ο κ. Σόιμπλε, να βάλουμε δηλαδή την Δημόσια Περιουσία σε ξένο έλεγχο για 100 χρόνια… Επί των ημερών μας δεν τέθηκε καν θέμα αντιρρήσεων στις ρυθμίσεις για τα κόκκινα δάνεια. Τα προβλήματα που είχαμε τότε ήταν άλλα».

Ο νέος ηγέτης αυτής της χώρας πρέπει να είναι ο coach των πολιτών, πρέπει να έχει περισσότερο μητρικές ποιότητες εμψύχωσης. Δε σηκώνει άλλη φωνή. Όπως μια μάνα, μια γυναίκα ξέρει να βγάζει από τα παιδιά της τον καλύτερο εαυτό τους και παράλληλα μπορεί να τους παρέχει ασφάλεια και σταθερότητα.

Στο γραφείο του στις φωτογραφίες που δεσπόζουν είναι και μια με τον Μπάρακ Ομπάμα «Με τον τότε Πρόεδρο των ΗΠΑ είχαμε συναντηθεί, υπήρχε μια διαπραγμάτευση για ένα ζήτημα που δεν ήταν απλό. Είχαμε κάνει ένα τεράστιο λάθος ως Ελλάδα ως προς το θέμα της διαπραγμάτευσης της βίζας, είχαμε συμφωνήσει πως δε θα προβάλαμε όρους εκ του Συντάγματος για τη συμφωνία της έκδοσης. 5 χρόνια αργότερα δεν ήταν εύκολο να πούμε ότι έχουμε κάνει λάθος, υπήρχε μια απίστευτη αλληλογραφία για το θέμα με τις ΗΠΑ, που για κείνους ήταν απόλυτα ακατανόητη. Εμείς απλώς καθυστερούσαμε και τελικά μας το έλυσε ο Μπάιντεν. Έπρεπε κάποιος να τους ψιθυρίσει ένα λεπτό τι είναι όλο αυτό, αλλά δεν μπορούσε να λεχθεί ανοιχτά. Με τον Oμπάμα ήμασταν σε πολύ καλή επικοινωνία. Οφείλω κι εγώ να πω πως πρόκειται για μια μοναδική προσωπικότητα και για έναν εξαιρετικά χαρισματικό άνθρωπο, με πολλές ικανότητες. Παρ’ όλα αυτά, για μένα δεν είναι μια αγιοποιημένη μορφή. Έχει τεράστια ευθύνη για τη διαδοχή στο κόμμα του.

Είναι ωραίο πράγμα η αγιοποίηση αλλά βλέποντας σφαιρικότερα τα πράγματα οφείλουμε να παραδεχθούμε ότι έχει και ο ίδιος ο Ομπάμα ευθύνη στο γεγονός ότι η Χίλαρυ δε μπόρεσε να κερδίσει τον Τραμπ. Τον ίδιο το νέο Πρόεδρο δε μπορώ να πω πως τον βλέπω με φόβο και τρόμο… Άλλωστε εμείς δεν έχουμε γνώση για την ψυχολογία του Αμερικανού στα βάθη της αμερικανικής επαρχίας. Ξέρουμε την κουλτούρα των διεθνοποιημένων και κοντά σε μας σε νοοτροπία ανατολικών και δυτικών ακτών, πως μπορεί να σκέφτεται κάποιος Αμερικανός στα βάθη της Μοντάνα, όμως, δεν το ξέρουμε. Οπότε το φαινόμενο Τραμπ είναι αυτό, που με προβληματίζει, όχι ο ίδιος. Γενικά είμαστε σε πια εποχή όπου επιβάλλεται ψυχραιμία και παρατηρητικότητα. Δείτε τι έγινε με το Brexit. Κινήσεις πανικού ή συλλογικής ανοησίας; Βαθιά μέσα μου πάντα πιστεύω ότι σε μια ευθεία σύγκρουση με το παράλογο, η λογική θα επικρατήσει…»

Ο Νίκος Δένδιας, οραματίζεται μια Ελλάδα που όταν οι πολίτες της θα ταξιδεύουν στο εξωτερικό θα είναι περήφανοι κι η φήμη της χώρας θα είναι με ένα μεγάλο θετικό πρόσημο όπως έγινε αμέσως μετά τους Ολυμπιακούς, χωρίς να γίνονται απολογητές μια κακής φήμης όπως τώρα. Γι’ αυτό θεωρεί χρέος τη συμμετοχή στο δημόσιο χώρο όλων των πολιτών, κάτι που θα κάνει κι όταν θα αποχωρήσει από την ενεργό πολιτική δράση. Στο μεταξύ θα συνεχίσει να κοιμάται ελάχιστα, να διαβάζει μανιωδώς, να μαθαίνει γαλλικά και να γυμνάζεται, να ελέγχει τα δικηγορικά του γραφεία και να αναγνωρίζει στη σύζυγό του Δάφνη, τη στήριξη και την ενέργεια που βάζει στη σχέση τους και στην οικογένειά τους. Η ίδια ως αρχιτέκτων γνωρίζει πολύ καλά από σχεδιασμούς που αντέχουν κραδασμούς, κρατούν στο χρόνο και παρέχουν σταθερότητα κι ασφάλεια…