Κολυμπώντας με τα δελφίνια

Υπερφυσικοί αθλητές, παρεξηγημένες διάνοιες, πραγματικά δελφίνια και άλλες ιστορίες που πραγματεύονται το ένα και μοναδικό δίλημμα στο μυαλό κάθε άντρα: Ελευθερία ή κομφορμισμός;

Στο «Απέραντο Γαλάζιο», την εμβληματική ταινία ενός πρώιμου και λιγότερο γνωστού Λυκ Μπεσόν, ο Ζακ Μαγιόλ και ο Εντζο Μολινάρι συναγωνίζονται για το παγκόσμιο ρεκόρ στην Ελεύθερη Κατάδυση. Σε ένα άθλημα που οι πρώτοι κρατάνε την αναπνοή τους μερικά λεπτά και ρίχνουν τους σφυγμούς τους κάτω από τους 40, κάθε μέτρο είναι ένα άλμα της ανθρώπινης φυσιολογίας. Η ιστορία είναι σχεδόν πραγματική, οι πρωταγωνιστές υπαρκτά πρόσωπα, αν και κάποια στοιχεία, και κυρίως η κόντρα των δύο, δεν υπήρξαν ποτέ στην πραγματικότητα. Η ταινία καλύπτει όλη τη διαδρομή των δύο δυτών από την παιδική τους ηλικία στην Ελλάδα της δεκαετίας του 1960 μέχρι τον κινηματογραφικό θάνατο του Μολινάρι σε ένα διαγωνισμό κατάδυσης στη Σικελία.

Πρόκειται για έναν ύμνο στην ελευθερία. Από το τέλος προς την αρχή, όταν πεθαίνει ο Μολινάρι, ο Μαγιόλ παίρνει το σώμα του και το επιστρέφει στα 122 μέτρα, το ρεκόρ που έγινε η αιτία να πεθάνει. Στο μεσοδιάστημα των αγώνων, ο Μαγιόλ δουλεύει σε διάφορα πρότζεκτ. Σε ένα από αυτά, ένα δελφινάριο στο οποίο τα δελφίνια δεν αποδίδουν όπως αναμένεται από αυτά, ο Μαγιόλ πρέπει να βρει το πρόβλημα. Η απελευθέρωση τους είναι η προφανής λύση. Ακολουθεί η εμβληματική σκηνή όπου ο Μαγιόλ κολυμπάει μαζί τους και βουτάει πιασμένος από το πτερύγιο, όπως μόνο αυτός μπορεί δεδομένων των καταδυτικών του ικανοτήτων. Η κολύμβηση με τα δελφίνια τον απελευθερώνει και συνάμα τον φέρνει σε σύγκρουση με τη ζωή στην στεριά και τη μικρή κοινότητα που τον περιστοιχίζει. Όνειρο ή κομφορμισμός, μια ζωή με συνεχή έκθεση στον κίνδυνο ή ασφάλεια, αυτοεκπλήρωση ή οικογένεια, δύτης ή πατέρας με ένα παιδί;

Είναι ένα μοτίβο που επαναλαμβάνεται ξανά και ξανά. Και, διάολε, εμείς θα έπρεπε να ξέρουμε καλύτερα γιατί η ιστορία με τα δελφίνια ξεπήδησε από τα ελληνικά γράμματα και τις ελληνικές τέχνες. Σε όλη την Ελληνική μυθολογία, τα δελφίνια είναι εκεί σε αγαστή συνεργασία με τους ανθρώπους. Σε Ελληνικά νομίσματα θεότητες, άνδρες και νεαρά αγόρια απεικονίζονται στην πλάτη δελφινιών. Ο ποιητής Αρίων σώθηκε από ένα δελφίνι που τον μετέφερε στο ακρωτήριο Ταίναρο. Στο σημείο χτίστηκε ένας ναός του Ποσειδώνα με ένα άγαλμα του ποιητή πάνω σε ένα δελφίνι. Τα δελφίνια είναι οι αγγελιαφόροι του Ποσειδώνα, τα δελφίνια είναι ιερά, προστατεύονται από τον Απόλλωνα και την Αφροδίτη.

Δεν ήταν πάντα έτσι, βέβαια. Δεν είχαμε πάντα την ίδια αγάπη για αυτά τα μεγάλα θηλαστικά. Δεν συμβόλιζαν πάντα την ελευθερία, υπήρξαν και σκοτεινές περίοδοι. Στη σύγχρονη εποχή, το σκηνικό άλλαξε προς το καλύτερο μετά το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, χάρη στα ντοκιμαντέρ του Κουστώ, τα βιβλία του John Lilly για τα κητώδη, όπως λέγονται επιστημονικά τα δελφίνια και οι φάλαινες, την εκπαίδευση του κόσμου στα δελφινάρια, το επαναστατικό πνεύμα των 60ς, τη δουλειά λιγότερο γνωστών φυσιοδιφών και επιστημόνων.

Η ελευθερία του νου

To Σεπτέμβριο του 1991, οι Guns N’ Roses είναι η απόλυτα μεγαλύτερη μπάντα Rock N’ Roll στον πλανήτη. Λίγη σημασία έχει αλλά η δική τους συνταγή περιέχει μπλουζ, λακ για μαλλιά, πανκ κιθάρες και φολκ κλισέ. Πανκ και μέταλ. Κανένας δεν το είχε σκεφτεί στο παρελθόν. Αλλά και να το είχε σκεφτεί δεν μπόρεσε να το πουλήσει σαν ζεστό ψωμάκι όπως μια υπερευαίσθητη διάνοια που αφομοιώνει όλες αυτές τις επιρροές, καταναλώνει αλκοόλ και ναρκωτικά σαν να μην υπάρχει αύριο και απαιτεί να τον αποκαλούν Axl Rose. Αν απομονώσεις διάφορα καρέ από τα βίντεο της μπάντας θα καταλάβεις ότι ο Axl Rose ζει σε έναν κυκεώνα αυτοκαταστροφής όπως ο Μαγιόλ. Τα διλήμματα είναι τα ίδια. Σε ένα από τα βίντεο της μπάντας είναι εμφανώς μεθυσμένος, κρατάει περίστροφο, και φοράει κάτι που μοιάζει με τη στολή του Sgt. Pepper, μια προφανής αναφορά στους Beatles. Είναι ένας ροκ προφήτης και είναι έτοιμος να κολυμπήσει με τα δελφίνια, να χαθεί στην καλλιτεχνική θάλασσα, να απελευθερωθεί από τους δεσμούς με τους υπόλοιπους ανθρώπους και συνδεθεί πνευματικά με άλλα όντα ανώτερης νοημοσύνης σε ένα άλλο επίπεδο. Στο χέρι του, το περίστροφο τρεμοπαίζει αλλά δεν θα τραβήξει τη σκανδάλη όπως έκανε ο Κερτ Κομπέιν ή τόσοι άλλοι υπερβολικά ταλαντούχοι μουσικοί όπως ο Έλβις και ο Τζιμ Μόρρισον που «κολύμπησαν με τα δελφίνια.» Έτσι ακριβώς, όπως το λέει η έκφραση, η γλώσσα δεν κάνει ποτέ λάθος. Σήμερα, ο πάλαι ποτέ ροκ προφήτης είναι μια καρικατούρα του εαυτού του, οι Guns N’ Roses δεν έκαναν ποτέ ξανά κάτι άξιο λόγου, αλλά ο Axl Rose έδωσε σάρκα και οστά σε αυτή την μεταφορική έκφραση καλύτερα από κάθε άλλον με κάτι που δεν έκανε.