11/9/2001: Η μέρα που ο πλανήτης πλημμύρισε αδρεναλίνη

11 Σεπτεμβρίου 2001
Photo: Corbis Sygma

Nine/Eleven, ή επί το ελληνικότερο 11 Σεπτεμβρίου 2001… Ελάχιστα μια ανάμνηση, πολύ περισσότερο μια διαρκής σκέψη, που ακροβατεί ανάμεσα στη θυμική ενεργοποίηση του φόβου και στην αδρεναλίνη της στιγμής. Ο 21ος αιώνας είχε ήδη κάνει θριαμβευτική είσοδο, γεμάτη υποσχέσεις για καλύτερες μέρες, τουλάχιστον για τους καλοζωισμένους μεσοαστούς των δυτικών κοινωνιών, που αγνοώντας τα προβλήματα του τρίτου κόσμου, έδρεπαν τους καρπούς της δουλεμπορικής απασχόλησης ακόμη και των μικρών παιδιών, εξυπηρετώντας τη σχεδόν αρρωστημένη όρεξή τους για υπερκατανάλωση. Κι όταν ζεις μέσα στο χρυσό κλουβί του καπιταλισμού, με ένα αίσθημα ασφάλειας στα όρια της απληστίας, τότε το χτύπημα στις ψυχικές σου ισορροπίες είναι ακόμη ισχυρότερο.

Από την εποχή το Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, όταν ολόκληρος ο τότε «πολιτισμένος» κόσμος βίωνε τον παραλογισμό του πολέμου και η αβεβαιότητα για το μέλλον αποτελούσε κυρίαρχο συναίσθημα, είχαν περάσει πάνω από 50 χρόνια ως το πρωινό της 11 Σεπτεμβρίου του 2001. Αν κάποιος μπορούσε να παγιδεύσει την αδρεναλίνη – που εκλύθηκε στους οργανισμούς δισεκατομμυρίων ανθρώπων εκείνες τις ώρες της απερίγραπτης αγωνίας – και είχε τη δυνατότητα να τη μετατρέψει σε εκμεταλλεύσιμη ενέργεια θα μπορούσε να ηλεκτροδοτήσει χιλιάδες πολιτείες για μήνες ολόκληρους.

Καθώς, για πρώτη φορά μετά από 50 και πλέον χρόνια, ο άνθρωπος της δυτικής αποστειρωμένης κοινωνίας της παγκοσμιοποίησης, ένιωθε βαθιά στο πετσί του τη μαζικοποίηση του φόβου, μέσα από ένα γεγονός που έμοιαζε ικανό να επανακαθορίσει τις διεθνείς σχέσεις και τις ισορροπίες και να ανατρέψει τα ως τότε δεδομένα στο εξουσιαστικό μοντέλο, που διαμόρφωνε ο αμερικανικός ιμπεριαλισμός.

Το χρονικό του παγκόσμιου φόβου

Το πρωινό της 11ης Σεπτεμβρίου 2001, ο Αμερικανός πρόεδρος George Bush βρισκόταν σε μια αίθουσα της δευτέρας τάξης του δημοτικού σχολείου στη Florida. Θέμα της κουβέντας του με τους μικρούς μαθητές ήταν η ιστορία με το μικρό κατσικάκι. Το πρόσωπό του έδειξε να συννεφιάζει όταν ο αρχηγός του Γενικού Επιτελείου τον διέκοψε ενημερώνοντάς τον σιγανά στο αυτί για όσα είχαν συμβεί. Αν όλα έγιναν όπως ακριβώς πιστεύουμε πως έγιναν, ο πρόεδρος Bush, θα πρέπει να ένιωσε την αδρεναλίνη στο αίμα του να χτυπά κόκκινο. Λίγη ώρα νωρίτερα, σε απευθείας σύνδεση με τη Νέα Υόρκη, ολόκληρος σχεδόν ο πλανήτης παρακολούθησε την απίστευτη εικόνα του ενός εκ των δύο πύργων του Παγκόσμιου Κέντρου Εμπορίου να έχει τυλιχτεί στις φλόγες και οι ήχοι των σειρήνων από περιπολικά, ασθενοφόρα και πυροσβεστικά οχήματα να ηχούν σαν μια συμφωνία πανικού και θανάτου στα αυτιά των τρομοκρατημένων Νεοϋορκέζων, που δεν είχαν προλάβει να αντιληφθούν τι ακριβώς είχε συμβεί. Αλλά και κανείς από εμάς, που παρακολουθούσαμε τα γεγονότα 7 ώρες μακριά από την πρωτεύουσα της παγκόσμιας οικονομίας, δεν είχε κατανοήσει τι σήμαιναν οι πρώτες αυτές εικόνες αστικού τρόμου, που έφταναν σε κάθε γωνιά της γης μέσα από τα σύγχρονα τεχνολογικά μέσα. Η πληροφορία, ότι ο θεόρατος ουρανοξύστης είχε χτυπηθεί από ένα επιβατηγό αεροσκάφος είχε κάνει ήδη τον γύρο του κόσμου.

©Seth_MccallisterPicture Alliance

Η ιδέα, όμως, ότι αυτό θα μπορούσε να είναι η αφετηρία ενός μαζικού τρομοκρατικού από αέρος χτυπήματος στην καρδιά του καπιταλιστικού συστήματος, δεν είχε περάσει από κανενός το μυαλό. Φαινόταν εντελώς έξω από οποιαδήποτε λογική, ότι το αμερικάνικο σύστημα εθνικής ασφάλειας θα μπορούσε να είχε επιτρέψει να συμβεί κάτι τέτοιο. Ωστόσο, σχεδόν 20 λεπτά αργότερα, η ανθρωπότητα ολόκληρη παρακολουθούσε σε παγκόσμια δορυφορική μετάδοση ένα αεροσκάφος της American Airlines με 64 επιβάτες να προσκρούει στο βόρειο πύργο του Παγκόσμιου Κέντρου Εμπορίου στο Manhattan της Νέας Υόρκης, επιτυχγάνοντας δεύτερο καίριο πλήγμα στον εθνικό εγωισμό και στο αίσθημα ασφάλειας των Αμερικανών και των συμμάχων τους. Όλα είχαν, πλέον, γίνει απολύτως ξεκάθαρα. Το χτύπημα δεν ήταν καθόλου τυχαίο και τα δύο αεροσκάφη είχαν οδηγηθεί πάνω στους δίδυμους πύργους από χέρια τρομοκρατών.

Το τρομοκρατικό σχέδιο ολοκληρώθηκε λίγο αργότερα με την πτήση 77 της American Airlines, που προσέκρουσε στο Πεντάγωνο, ενώ μια τέταρτη «ανθρωποκατευθυνόμενη ρουκέτα», της United Airlines, αυτή τη φορά, που είχε ξεκινήσει από το New Jersey με προορισμό το Los Angeles και είχε, πιθανότατα, ως στόχο το Λευκό Οίκο, κατέπεσε σε έρημη περιοχή του Pittsburgh της Πενσιλβανίας, έπειτα από εξέγερση των επιβαινόντων.

Η φράση «σε κατάσταση πανικού» μάλλον δεν μπορεί να περιγράψει την αντίδραση του συνόλου του κρατικού μηχανισμού των ΗΠΑ εκείνη τη μοιραία μέρα του Σεπτεμβρίου του 2001. Οι ομάδες διάσωσης στην καρδιά του Manhattan προσπαθούσαν να αντιμετωπίσουν μια κατάσταση, που δεν είχε ακόμη διαμορφωθεί ξεκάθαρα. Οι προσπάθειες επικεντρώνονταν στο να εκκενωθούν οι δύο ουρανοξύστες από τα κλιμακοστάσια, ενώ κανείς δεν μπορούσε να πει με βεβαιότητα τι θα μπορούσε να συμβεί με όσους βρίσκονταν παγιδευμένοι πάνω από το επίπεδο, που είχαν χτυπήσει τα δύο αεροσκάφη. Οι αρχές εκκένωσαν όλα τα κτίρια που θα μπορούσαν να αποτελέσουν τους επόμενους στόχους -καθώς κανείς δεν μπορούσε να βεβαιώσει εάν πάνω από τα κεφάλια των Αμερικανών υπήρχαν κι άλλα αεροσκάφη- που είχαν περάσει σε χέρια αεροπειρατών: τον Λευκό Οίκο, το Καπιτώλιο, το υπουργείο Δικαιοσύνης, το Ανώτατο Δικαστήριο, τα κτίρια των Ηνωμένων Εθνών και της Παγκόσμιας Τράπεζας. Κι όλα αυτά, ενώ σιγά – σιγά οι άνθρωποι που τριγυρνούσαν σαν χαμένοι, κυριευμένοι από τρόμο, στους δρόμους της Νέας Υόρκης, είχαν αρχίσει να συνειδητοποιούν, ότι ήδη εκατοντάδες συνάνθρωποί τους είχαν χάσει τη ζωή τους είτε ως επιβάτες των μοιραίων πτήσεων είτε από τη σύγκρουση των αεροπλάνων στους ορόφους, όπου βρίσκονταν τα γραφεία τους.

Εκατοντάδες ζευγάρια επινεφρίδιων βρέθηκαν να εργάζονται σε πυρετώδεις ρυθμούς, εκκρίνοντας αδρεναλίνη. Η ουσία αυτή εκκρίνεται στο αίμα, υπό κανονικές συνθήκες, σε μικρές ποσότητες. Όταν, όμως, κυριαρχήσει μέσα σου ο φόβος ή το άγχος, τότε πλημμυρίζει τις αρτηρίες και προετοιμάζει τον οργανισμό για δραστικά μέτρα: φυγή ή μάχη. Όταν μάλιστα, υπάρχει μεγάλη έκκριση αδρεναλίνης, αυξάνεται η ταχύτητα με την οποία κτυπά η καρδιά, που απλά ζητεί τη μεταφορά περισσότερου καθαρού αίματος μαζί με οξυγόνο και όλη αυτή η ενέργεια μεταφέρεται στους μύες και στα πνευμόνια. Σε αυτήν την κατάσταση ο άνθρωπος είναι ικανός για οτιδήποτε, ακόμη κι αν αυτό είναι πάνω από τις δυνάμεις του…

Οι εικόνες των ανθρώπων που απελπισμένοι έπεφταν από τους δύο φλεγόμενους πύργους για να γλιτώσουν από τη φωτιά, μπορεί εύκολα να σχηματίσει στο μυαλό μας την οπτική αναγωγή σε όντα, το αίμα των οποίων είναι φουλ από αδρεναλίνη. Τα ποτάμια, όμως, της ουσίας αυτής δεν είχαν ακόμη ξεχειλίσει τους δρόμους του Manhattan, όπως συνέβη μετά την πτώση των δύο μεγαθηρίων. Την ώρα, που ο ένας μετά τον άλλον, οι δύο δίδυμοι ουρανοξύστες -σύμβολο της παγκόσμιας οικονομικής δύναμης των ΗΠΑ- έπεφταν σαν παλάτια από άμμο, οι κραυγές των Νεοϋορκέζων αντηχούσαν μέχρι τη Βαγδάτη και την Ιερουσαλήμ. Ο φόβος και ο τρόμος ήταν ζωγραφισμένοι στα πρόσωπα των ανθρώπων, κάτω από τις κατάλευκες μάσκες από το σύννεφο της σκόνης.

Οι ώρες και οι μέρες που ακολούθησαν ήταν ξεχωριστές για ολόκληρο το αμερικανικό έθνος. Οι άνθρωποι που παρακολουθούσαν για δεκαετίες αναπαυτικά από τις πολυθρόνες τους πολέμους των Αμερικανών σε κάθε γωνιά της γης, σαν να επρόκειτο για πράγματα, που διόλου δεν τους αφορούσαν, βίωναν τον απόλυτο τρόμο και φοβόντουσαν σε κάθε γωνιά του δρόμου, κάθε τους βήμα, με τη σκέψη τους στην αβεβαιότητα της επόμενης ημέρας.

Photo: Steve McCurry

Φυσικά, τις τελευταίες δεκαετίες, πολύ μεγαλύτερες καταστροφές συντελούνται πάνω στη γη, με εκατοντάδες χιλιάδες νεκρούς, από σεισμούς και ακραία καιρικά φαινόμενα, από άδικους πολέμους και εμφύλιους σπαραγμούς. Ο φόβος και η αβεβαιότητα για το τι θα ξημερώσει την επόμενη μέρα, πλημμυρίζει τις ψυχές των ανθρώπων τόσο στη Μιανμάρ μετά τον φοβερό κυκλώνα, στην Κίνα, στις περιοχές -που χτύπησε ο καταστροφικός σεισμός του Μαΐου- και σε κάθε περίπτωση, όπου η φύση παίρνει την εκδίκησή της απέναντι στην καταστροφική μανία του ανθρώπου, σκορπώντας τον πανικό και το θάνατο. Ωστόσο, τα γεγονότα της 11ης Σεπτεμβρίου του 2001, που επηρέασαν άμεσα τις ζωές χιλιάδων Αμερικανών, άπλωσαν παράλληλα από τη μία άκρη της γης στην άλλη, ένα πέπλο φόβου και μια ανατριχίλα, που δε συγκρίνονται με τίποτα απ΄όσα πρόλαβαν να ζήσουν οι περισσότεροι εν ζωή κάτοικοι ετούτου του πλανήτη. Ο πολίτης του Δυτικού Κόσμου ένιωσε για πρώτη φορά, ότι όλα όσα συνέβησαν στο Manhattan το πρωινό της 11ης Σεπτεμβρίου θα μπορούσαν να αλλάξουν για πάντα τα δεδομένα της ήσυχης και χωρίς δραματικές ανατροπές ζωής του. Όλοι φοβηθήκαμε την ώρα, που βλέπαμε τον παγκόσμιο γίγαντα να λυγίζει μπροστά στο απροσδόκητα αποτελεσματικό χτύπημα του μεγάλου εχθρού. Το φάντασμα της Αλ Κάιντα και της Τζιχάντ μπήκε τότε μια για πάντα στα σπίτια μας και στις ζωές μας και ο φόβος κυριάρχησε στις καρδιές όλων μας, εκκρίνοντας ανυπολόγιστες ποσότητες αδρεναλίνης στο αίμα.

Όλα δείχνουν, πλέον, ότι μπορούν να αλλάξουν: η γαλήνη να δώσει τη θέση της στη φορτούνα, την ηρεμία να διαδεχθεί η ταραχή, η καλόβολη ζωή μας να ανατραπεί από τον πανικό και φόβο για το αύριο… Αρκεί να το θελήσει ένας εγκέφαλος ποτισμένος με τα ιδεώδη του Ιερού Πολέμου εναντίον των «απίστων», στο όνομα του Αλλάχ. Ή τουλάχιστον έτσι μας έχουν κάνει να πιστεύουμε όσοι εκμεταλλεύονται την ανασφάλεια που έχει φωλιάσει μέσα μας, μετά το χτύπημα της 11ης Σεπτεμβρίου.

Και η αδρεναλίνη χτυπάει κόκκινο κάθε φορά που ένα καινούργιο τρομοκρατικό χτύπημα γίνεται πρώτη είδηση στα δελτία ειδήσεων σε ολόκληρο τον κόσμο. Και όταν οι απλοί πολίτες των δυτικών κοινωνιών -που νίπτουν τα χέρια τους για όσα συμβαίνουν στις χώρες του Τρίτου Κόσμου- αισθάνονται την απειλή της Αλ Κάιντα ακόμη και μέσα στο ίδιο τους το σπίτι, τότε ο φόβος μοιάζει να έχει βρει μια μόνιμη θέση στην καθημερινότητά μας. Κι αυτό είναι μια πραγματικότητα που κανείς δε μπορεί να αμφισβητήσει, κανείς δε δείχνει ικανός να ανατρέψει.

Tags from the story
0 replies on “11/9/2001: Η μέρα που ο πλανήτης πλημμύρισε αδρεναλίνη”