Γιατί τα μάτια δεν είναι καθρέφτης της Ψυχής αλλά έγκριτος ανταποκριτής των εγγραφών στον εγκεφαλό μας… Η ανταπόκριση καλύπτει και το ασυνείδητο κι η εκπομπή των μηνυμάτων είναι σαφής, καθαρή και με εξέχουσα βαρύτητα. Σημειωτέον πως οι παίκτες του πόκερ, τα γερά χαρτιά όχι τα τσικό των μικροποσών, φοράνε γυαλιά ηλίου όταν τους χωρίζει η τσόχα. Ακόμη κι οι πιο έμπειροι. Τυχαίο;
Επανέρχομαι… Τα μάτια κάνουν πάρα πολλές μικροκινήσεις. Ακόμη και τα μποτοξαρισμένα, συμπεριφέρονται με τη νομετέλεια της Φυσικής σοφίας…. Κι ας έχει φρεναριστεί μια κίνηση από το μπότοξ, η νευροφυσιολογία μας θα βρει τρόπο να πει αυτό που θέλει… αλλιώς. Είναι σαν την υγρασία. Και να κρύψεις το σκάσιμο στον τοίχο με μια γυψοσανίδα, θα σκάσει πίσω από το πλακάκι. Ανίκητες διαδικασίες.If you cant beat them, join them, που λέμε και σε άπταιστα Ελληνικά. Αν το νευρικό σύστημα ελέγχεται από το ασυνείδητο κομμάτι και δεν έχουμε ούτε φρένο στο πόδι, ούτε χειρόφρενο κάτω από τον αντίχειρα, μαθαίνουμε να μιλάμε στη γλώσσα του και να στήνουμε επικοινωνία μαζί του.
Εκτός από το διάσημο, REM (rapid eye movement) που συμβαίνει όταν κοιμόμαστε υπάρχει μια σειρά από κινήσεις των ματιών οι οποίες ενεργοποιούνται αυτόματα με το που δημιουργούνται μια σειρά από σχετικούς συσχετισμούς στον εγκέφαλό μας. QEM (quick eye movements) είναι μια σειρά από μικροκινήσεις που κάνει το μάτι μας, όταν διαβάζει, όταν περνά από περιφερειακή όραση στην αιφνίδια εστίαση σε κάτι, όταν σαρώνει ένα χώρο που του είναι καινούργιος ή όταν αυτόματα γίνονται μια σειρά από σταθεροποιητικές μικροκινήσεις καθώς επεξεργάζεται η όραση μας αλλαγή, όπως πιο αφαιρετικά κάνει ένας φωτογραφικός φακός.
Εντάξει, αυτά τα λέει και το Wikipedia. Αυτά που δε λέει, όμως, κι ανήκουν στο παρόν των ερευνών είναι πως στα μάτια μας αποτυπώνονται μια σειρά από μηχανισμούς σκέψης. Δηλαδή αν ακολουθηθεί με καθαρές αισθήσεις το ίχνος της διαδρομής των ματιών μπορεί κάποιος –χωρίς να ερμηνεύσει βάσει της γνώμης του- να καταλάβει ποια είναι η διαδικασία σκέψης, ποια τα βήματα επεξεργασίας… πώς αυτός ο τύπος απέναντι ζει την κατάσταση πραγματικά, ανεξάρτητα με το αν οι λέξεις που βγαίνουν από το στόμα του συναινούν, πολύ, λίγο ή και καθόλου.
Σοφό είναι πάντα το υποσυνείδητο μας, ενίοτε υψώνει μια φωνούλα και λέει: «ρε μπας και μας δουλεύει;» Με καθαρές αισθήσεις το μήνυμα το πιάνουμε, όλοι κι ας το αγνοούμε διότι έχουμε τους λόγους μας… ενίοτε.
Όταν στα απέναντι μάτια διαστέλονται οι κόρες, υπάρχει κάποιου τύπου μήνυμα, που διεγείρει το νευρικό σύστημα – κι αυτό μπορεί να διεγερθεί με διάφορα: έκπληξη, έλξη, ενδιαφέρον, απορία και πάει λέγοντας.
Αυτοί οι καταπληκτικοί επιστήμονες που όλο κάποια ποσοστά ανακοινώνουν στα ακαδημαϊκά κοιτάπια τους, βρήκαν πως ένα άτομο που έχει συμπεριφορές «συγκρατημένες», που λέει πιο πολλά όχι από ναι -και τα εννοεί και συμπεριφορικά- όταν είναι έτοιμο να λάβει μια απόφαση που το σύστημα του θεωρεί πιο παράτολμη έχει μια παρατεταμένη διαστολή στην κόρη.
Και να γιατί είναι γιαλατζί Γιούρι Γκέλερ κάποιοι κατά τ’άλλα συμπαθείς performer της μαντικής… Αν ζητηθεί σε κάποιον να σκεφτεί έναν αριθμό, τα μάτια δεν το κρατάνε μυστικό. Πανεπιστήμιο της Ζυρίχης, υπό την επιστημονική μπαγκέτα του Δόκτωρος Τομπίας Λέτσερ και μια ορχήστρα 12 πρόθυμων εθελοντών προχωρά στο εξής: σε αυτούς τους 12 ζητείται να σκεφτούν έναν αριθμό…
Για το τζόκερ, που σου αλλάζει τη ζωή; Όχι για το πείραμα που σου αλλά- ζει το σύμπαν σου στην κυριολεξία. Ο δόκτωρ παρατηρεί κι αποφαίνεται πως ήταν σε θέση να καταλάβει αν ο αριθμός που τους ζητούσε να σκεφτούν σε σχέση με ένα αρχικό νούμερο ήταν μεγαλύτερος ή μικρότερος και μάλιστα κατά πόσο. Simple math… Δέστο και σε τράπουλα.
Πώς; (ήδη διαβάζοντας έχει διασταλεί κι η δική σας κόρη κι αν δεν έχει ήδη γίνει διαβάζοντας αυτές τις γραμμές προγραμματίζεται ο εγκέφαλος για τη διαστολή της).
Ιδού πως: σύσσωμη η ντουζίνα των εθελοντών γυρνούσε πάνω και δεξιά το βλέμμα όταν σκέφτονταν έναν μεγαλύτερο αριθμό και κάτω αριστερά όταν σκέφτονταν έναν μικρότερο. Όλοι, επαναλαμβάνω και οι 12. Όσο πιο μεγάλη η αλλαγή και πιο απότομη κινησιολογικά από τη μία μεριά στην άλλη, τόσο αντίστοιχα κι η διαφορά από τον προηγούμενο αριθμό στον επόμενο. Με κάποιον τρόπο ο εγκέφαλος συνδέει τους αριθμούς και δη τυχαίους με τη χωροταξική αντίληψη και την εκφράζει μέσω των μικροκινήσεων στα μάτια. Βέβαια απάντηση ως τώρα δεν έχουμε για το αν η κίνηση ευνοεί τον αριθμητικό συνειρμό ή αντίστροφα αν η σκέψη υποκινεί το βλέμμα. Γνωρίζουμε όμως το εξής σπουδαίο: το νευρικό σύστημα επηρεάζει τις σκέψεις και τα αισθήματα μας και τούμπαλιν. Δηλαδή για να πω και το χιλιοειπωμένο: αν τραβήξω με τα δάχτυλα μου τα χείλη μου σαν να εκβιάζω ένα χαμόγελο, έστω και με το ζόρι ο μυς στέλνει το μήνυμα στον εγκέφαλο εκεί ψηλά να παράξει ενδορφίνη και τελικά χαμογελάω διότι έτσι από το πουθενά χάρηκα. Έστω και στιγμιαία. Ομοίως και αντιστρόφως αν χαρώ χαμογελάω.
Με αυτό το αξίωμα σε πείραμα που διεξήχθη το 2013 κατέληξαν πως οι κινήσεις των ματιών μαρτυρούν και κατά προέκταση ευνοούν τη διαδικασία της απομνημόνευσης κι άρα ίσως και της μνήμης. Μια σειρά από μαθητές είδαν κάποια αντικείμενα στον υπολογιστή.
Έπειτα άκουσαν κάποιες περιγραφές σχετικές με τα αντικείμενα που είδαν. Στη συνέχεια τους ζητήθηκε να σκεφτούν αν αληθεύει ή όχι αυτό, που άκουσαν σχετικά με το κάθε αντικείμενο. Στους μισούς ζητήθηκε να κοιτάξουν όπου ήθελαν στην οθόνη, και στους άλλους να κοιτούν σε συγκεκριμένο σημείο. Όσοι ήταν ελεύθεροι να κοιτούν όπου ήθελαν έριχναν το βλέμμα τους στο σημείο όπου είχε εμφανιστεί το αντικείμενο και απαντούσαν σωστά. Όσοι πάλι κοιτούσαν σε συγκεκριμένο σημείο απαντούσαν σωστά μόνο αν εκεί είχε εμφανιστεί το αντικείμενο.
Κοντολογοίς… η μνήμη, συνδέεται με τη χωρική αντίληψη και αυτό με κάποιον τρόπο εμπλέκει τις κινήσεις του ματιού που «κατεβάζουν» την εικόνα. Αυτό το «downloading» άλλωστε κάνουν και κατά κυριολεξία όταν πάνε πάνω για να ανακαλέσουν μια μνήμη. Και λιγότερο «δυτικά» να το δούμε, οι βελονιστές για να ενδυναμώσουν τη μνήμη, είτε προς ενίσχυσή της είτε για να βοηθήσουν στη διαχείρηση ενός ψυχικού τραύματος δουλεύουν στο σημείο ανάμεσα στα φρύδια, εκεί που η Ανατολικοί τοποθετούν το Τρίτο Μάτι, την ενόραση…
Βέβαια κάθε νόμισμα έχει δύο όψεις και το μαχαίρι είναι καλό αν κόψει δεσμά και κακό αν γίνει φονικό όπλο. Με τη λογική αυτή και αν υπάρχει δόλος μπορείς να μανιπουλάρεις τη διαχείριση λήψης αποφάσεων. Με την όραση. Παίζοντας με τα μάτια.. Σοβαρά… όχι όπως πεταρίζει η βλεφαρίδα εν ώρα φλερτ. Πείραμα κι αυτό όπου αποδήχθηκε πως ελέγχοντας και παρατηρώντας την όραση μπορεί να καθοδηγηθεί μέχρι και το ηθικό κριτήριο λήψης αποφάσεων κάποιων, O Daniel Richardson, Νευρολόγος, του University College London, έθεσε μια σειρά από ερωτήματα που πατούν πάνω στον ηθικό κώδικα των συμμετεχόντων. Οι ερωτήσεις μεταξύ τους ήταν γκρουπαρισμένες πάνω σε ένα κοινό θέμα, όπου έδινε 3-4 εναλλάκτικές. Δηλαδή για παράδειγμα ρωτούσε: «αν θα μπορούσε να είναι ποτέ δεκτή μια δολοφονία; ή αν θα μπορούσε να είναι κάποιες φορές δεκτή μια δολοφονία; ή αν θα μπορούσε να είναι σε συγκεκριμένες συνθήκες δεκτή μια δολοφονία…» Παρατηρώντας τις μικροκινήσεις των ματιών και της κόρης κι εκμεταλλευόμενοι το χρόνο που έκαναν για να αποφασίσουν ανάμεσα στις δύο επικρατέστερες απαντήσεις, επενέβαιναν ξανά και με κατάλληλο λεκτικό οδηγούσαν στην απάντηση, που αρχικά φαινόταν απίθανη για τον συμμετέχοντα να επιλέξει αλλά τελικά ήταν η συνειδητή του απόφαση.
Ο Richardson είπε πως παρατηρώντας τη φυσιολογία τους, (αυτό που παρωχημένα αποκαλείται ως body language), απλά κατάλαβε πότε πρέπει να διακόψει τη σκέψη τους και ποια στίγμη ήταν έτοιμοι να πάρουν την απόφαση της τελικής απάντησης.
Αυτά όμως δεν είναι μόνο εργαστηριακά συμβάντα. Aπό την συμπεριφορική παλέτα ενός «εκπαιδευμένου» πωλητή, περπατάμε στο μενού ενός επικοινωνιολόγου, ενός πολιτικού ακόμη, που μπορεί να χειραγωγήσει επιθυμίες, αποφάσεις και εκφράσεις μέχρι την τεχνολογικό πεδίο…
Ήδη σχεδιάζονται apps για smartphones και tablets με μόνιμη ρύθμιση την ανίχνευση των κινήσεων του ματιού, όπου πια σχεδόν αυτόματα διαμορφώνεται το μενού σύμφωνα με αυτό που ο χρήστης θεωρεί ενδιαφέρον κι ελκυστικό… ή για να το πάμε ένα βήμα παρακάτω αυτό που ο κατασκευαστής θέλει να προμοτάρει. Κάντε μια προβολή τι μπορεί αυτό να σημαίνει στο online shopping.
Η υπόθεση είναι σημαντική και παράλληλα ένας δρόμος διπλής κατεύθυνσης. Από τη μια μπορεί να μας προδώσει και να μας αφήσει εκτεθημένους σε ανθρώπους που ξέρουν να παρεμβαίνουν χειριστικά στο σύστημά μας, από την άλλη όμως μας δίνει δυνατότητες να εξελίξουμε και να βελτιώσουμε τη μνήμη μας και μια σειρά από άλλες νοητικές λειτουργίες.
Ούτως ή άλλως με τη φύση και την επιστήμη παίζεται ένα ανάλογο παιχνίδι με τον κλέφτη και τον μπάτσο.Μέχρι να ανακαλύψει ο 2ος τη μέθοδο του 1ου εκείνος βρίσκεται ήδη στο επόμενο στάδιο. Όλη η πληροφορία είναι ήδη εκεί και περιμένει στωικά όσο κι η ηλικία της ανθρωπότητας να την ανακαλύψουμε. Στη μεγάλη αποθήκη του μυαλού μας, το ασυνείδητο ή υποσυνείδητο βρίσκεται όλη η αρχετυπική γνώση που χρειαζόμαστε για να έχουμε τον απόλυτο έλεγχο συμπεριφορών μας… Βέβαια ακόμη είμαστε στο έως 4%
Please wait, it’s Loading.
